Tiết lộ về trận chiến cuối cùng giữa CIA và KGB. Kỳ một: Cuộc quyết đấu cân não bắt đầu

Washington DC, 18 giờ 30, ngày 13-6-1985, Burton Gerber một lần nữa cảm thấy bế tắc!. Từng là chánh văn phòng CIA tại Moscow ba năm trước, Gerber biết rõ vùng biển đầy sóng gió Moscow nguy hiểm như thế nào đối với điệp viên Mỹ. CIA đang lập kế hoạch tuyển dụng nhân viên làm việc tại Moscow.

The main enemy – The Inside Story of CIA’s Final Showdown With The KGBlà quyển sách đầu tiên viết về cuộc so găng gay cấn giữa Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) và Cơ quan Tình báo Liên Xô (KGB) thời điểm trước khi Chiến tranh lạnh kết thúc. Với 560 trang được viết bằng thủ pháp ngôn ngữ điện ảnh, quyển sách đầy chi tiết sống động và lôi cuốn ngay từ những trang đầu, tiết lộ nhiều câu chuyện hậu trường gián điệp và cho thấy nhiều sự kiện cũng như nhân vật lịch sử liên quan, kéo dài từ năm 1985 (mà tác giả gọi là “năm của gián điệp”), đến cuộc quyết đấu giữa CIA và KGB tại Nam Á và trận  sống mái cuối cùng ở Đông Âu.Người Lao Động xin trích lược...

Gã điệp viên trị giá 1 tỉ USD

Một kế hoạch mới toanh, trong đó người được tuyển tham gia khóa đào tạo cấp tốc với chỉ huy trưởng chương trình huấn luyện Jack Platt, cựu thủy quân lục chiến và từ lâu là mục tiêu hấp dẫn của KGB. Tối nay, Gerber mời Jim Olson dự buổi huấn luyện thực hiện tại Washington D.C, trong đó điệp viên tương lai phải bằng mọi giá giao thành công bộ “hồ sơ mật” cho đối tượng trong khi bị “KGB” (nhân viên FBI đóng giả) theo dõi sát nút. Từng chỉ huy  các chiến dịch Moscow, Jim Olson là đồng nghiệp được Gerber tin cậy. Buổi tham gia chương trình huấn luyện bất ngờ bị hủy. Khi đến, Olson thông báo một tin chấn động: Paul Stombaugh mới bị thộp tại Moscow! Với Gerber, vụ Stombaugh bị bắt chẳng khác nào một phát đạn bắn trúng mình. Thế là tay điệp viên thâm niên 25 năm quan trọng nhất của CIA tại Moscow, Paul Stombaugh, đã sa lưới. Như vậy Adolf Grigoryevitch Tolkachev – gián điệp Liên Xô trị giá hàng tỉ đôla với mật danh GTVANQUISH làm việc cho CIA – hẳn cũng có thể gặp nguy hiểm. Tối nay, theo kế hoạch, Stombaugh có cuộc hẹn với Tolkachev...

Ống tai nghe phát ra thông điệp ngắn gọn: “Narziss”. Trong chiếc xe thùng kín mít không cửa sổ đậu góc phố Moscow, trung tướng KGB Sergeyevich Krassilnikov chuyển mình trên ghế. Ông biết gã điệp viên CIA mật danh Narziss sắp sa bẫy. Cái mồi giăng đêm nay quá hấp dẫn và bất ngờ. KGB tìm được một người nhân dạng giống Adolf Tolkachev và nhiệm vụ anh ta thật đơn giản: tản bộ với quyển sách bìa trắng kẹp nách và chân mang đôi giày của Tolkachev. Cách “Tolkachev” vài chục mét, Paul Stombaugh xuất hiện. Ông nhanh chóng bị túm quẳng vào chiếc xe thùng, trước khi kịp gặp “Tolkachev”. Cái bẫy được giăng không chỉ bắt Stombaugh mà còn nhằm đánh lừa CIA rằng dù Stombaugh bị thộp nhưng Tolkachev vẫn an toàn và có thể tiếp tục hoạt động cho Mỹ. CIA không hề biết rằng Tolkachev đã nằm gọn trong tay KGB. Sắp sang tuổi 60, Tolkachev là một trong những khoa học gia hàng đầu, có mặt trong chương trình thiết kế máy bay tuyệt mật của Liên Xô. Ông đã bán mình cho CIA 6 năm, hoạt động với hai mật danh CKSPHERE và GTVANQUISH (GT là hai mẫu tự viết tắt, chỉ khu vực địa lý). Trong hơn nửa thập niên, Tolkachev tuồn hàng chục ngàn tài liệu tuyệt mật cho CIA. Trước cuộc hẹn với Stombaugh hai tháng, Tolkachev bị nhóm KGB dưới sự chỉ huy của Vladimir Sharavatov và lực lượng đặc nhiệm Alfa thộp tại Rogachevskoye Shosse gần nhà mình ở ngoại ô, cách Moscow 25 km.

Tác giả Milt Beardentừng giữ ghế Chánh văn phòng CIA phụ trách điệp vụ Liên Xô và Đông Âu và Chánh văn phòng CIA tại Pakistan. Sau 30 năm làm việc cho CIA, Milt Bearden được tặng Huân chương Tình báo xuất sắc (cao nhất CIA), được nhắc đến trong phim tài liệuSecret Warriors của Đài Truyền hình Discovery và Covert Action của BBC. Quyển The main enemy bị CIA kiểm duyệt  gắt  gao trước khi phát hành cách đây vài tháng. Đồng tác giả James Risen là phóng viên phụ trách an ninh quốc gia tờ New York Times (NYT), thuộc nhóm phóng viên NYT được trao Pulitzer 2002, giải phóng sự xuất sắc cho loạt bài về sự kiện 11-9.

Hồi ức về cây bút Mont blanc

Khi bị bắt, Tolkachev không chút kháng cự và người ta vội vàng thọc sợi dây thừng to vào mồm để phòng trường hợp đối tượng nuốt thuốc độc. KGB có một bài học kinh nghiệm đắt giá về trường hợp tương tự, xảy ra 8 năm trước. Đó là vụ Alexander Ogorodnik, trợ lý Đại sứ Liên Xô tại Colombia. Trong thời gian làm việc tại Bogota (Colombia), Ogorodnik – vốn có vợ tại Nga – lao vào cuộc tình vụng trộm với một phụ nữ Tây Ban Nha. Nhờ thiết bị nghe trộm, CIA biết tỏng nội dung các cuộc “mật đàm” trăng hoa giữa Ogorodnik và người tình, gọi từ Tòa Đại sứ Liên Xô. Chánh văn phòng CIA tại Bogota đến gặp người phụ nữ và cô đồng ý thuyết phục “tình lang” làm gián điệp cho CIA, với hy vọng đó là cách giữ chân vĩnh viễn Ogorodnik tại phương Tây. Chấp nhận phản bội Liên Xô, Ogorodnik tạo điều kiện cho CIA chụp tất cả tài liệu mà tòa đại sứ Liên Xô gửi về Bộ Ngoại giao Liên Xô ở Moscow. Tiếp đó, Ogorodnik – mật danh TRIGON – nghe lời CIA xin chuyển sang bộ phận ngoại giao. Ogorodnik được CIA bí mật huấn luyện mánh lới nghề gián điệp ngay tại Bogota để chuẩn bị cho công tác mới tại Moscow. Trước khi rờiBogota, Ogorodnik yêu cầu được gặp tay nhân viên CIA làm việc với mình tại Moscow. Trong cuộc gặp viên chức CIA Jack Downing ởBogota, Ogorodnik nói rằng mình sẽ không liều mạng làm việc cho Mỹ nếu CIA không đưa thuốc tự tử. Từ 1974-1977, Ogorodnik trở thành một trong những gián điệp đắt giá nhất của CIA. Và đến khi bại lộ, Ogorodnik vẫn không tiết lộ gì cho KGB bởi nhanh tay lấy cây bút máy Mont blanc xịt thuốc độc vào họng...

Chiếc bẫy kỳ diệu

Moscow, 20 giờ 10, ngày 13-6-1985. Paul Stombaugh ngồi trên băng ghế trước một tòa nhà cũ nát. Mùi phân chó bốc nồng nặc. Tối nay, Stombaugh có cuộc gặp quan trọng với Tolkachev. Do không biết rõ địa hình khu vực, Stombaugh đến sớm hơn giờ hẹn 20 phút. Lướt mắt, Stombaugh thấy xung quanh không có gì bất thường, nếu không kể chiếc rơ moóc đậu trên đường Kastanayevskaya cách khoảng 50 m. Stombaugh uống từng ngụm nước trong chai vodka, trông như một công nhân Nga mệt mỏi sau ngày làm việc. Tiếp đó, Stombaugh thọc tay vào bụng kiểm tra máy ghi âm. Tất cả những gì sắp bàn với Tolkachev đều phải được ghi lại. Trong chiếc túi nhựa, Stombaugh mang theo 125.000 rúp, tương đương 150.000 USD; 5 camera cực nhỏ giấu trong khớp dây đồng hồ – tất cả đều được lên phim sẵn. Chiếc túi thứ hai đựng vài vỉ thuốc tây Mỹ, hai cặp kính cho Tolkachev và vợ ông, băng dạy tiếng Anh cho cậu con trai Tolkachev và mớ sách trong đó chứa chỉ thị mật, cho biết tài liệu nào mà Tolkachev phải chụp sắp tới. Trước nay, Stombaugh chưa hề bị trở ngại khi hoạt động tại Moscow. Cả ông lẫn vợ (Betsy) đều không bị rắc rối đe dọa lần nào...

“Giáo sư phản gián”

5 phút trôi qua rồi – Krassilnikov nghĩ. Bất ngờ, từ phía xa, ánh đèn bắt đầu chớp nháy ra hiệu. KGB sắp hành động. Chưa bao giờ hoài nghi về mình cũng như về lý tưởng đang theo đuổi, Krassilnikov là con một tướng quân NKVD (Cục Nội vụ nhân dân – tiền thân KGB), nói tiếng Anh sõi và từng phụ trách các chiến dịch tình báo hải ngoại của KGB (viết tắt từ Komitet Gosudarstvennoy Bezopasnosti, Hội đồng An ninh Nhà nước). Thập niên 1980, Krassilnikov đã trở thành tên tuổi huyền thoại làng tình báo Liên Xô và trong nội bộ KGB, người ta gọi ông là “giáo sư phản gián”. Krassilnikov quan hệ gần gũi hai điệp viên Anh lừng danh đào tẩu sang Liên Xô – Kim Philby và George Blake... Trong cùng thời gian với diễn biến cuộc giăng bẫy của KGB tại Moscow, ở Washington DC, Aldrich Ames bước vào nhà hàng Chadwicks, mang theo chiếc túi đầy tài liệu tuyệt mật. Ames sắp gặp Sergey D. Chuvakhin – nhà ngoại giao Liên Xô mà Ames có nhiệm vụ huấn luyện làm gián điệp cho CIA. Tuy nhiên, quan hệ hai người có một chuyển biến mà CIA không bao giờ ngờ. Chuvakhin bây giờ là cầu nối giữa Ames và KGB. Sau bữa ăn tại Chadwicks, Ames trao Chuvakhin chiếc túi, trong đó có danh sách gần như tất cả điệp viên Liên Xô làm việc cho CIA và FBI. Đổi lại, Chuvakhin đưa Ames một giỏ tiền. Đây là lần thứ ba Ames liên lạc với điệp viên KGB. Ngày 16-4-1985, Ames vào Tòa Đại sứ Liên Xô tại Washington, tình nguyện bán đứng nước Mỹ. Sau đó không lâu, ngày 19-5-1985, FBI thộp John Walker, chỉ huy mạng gián điệp Liên Xô nằm trong Hải quân Mỹ. Để tránh bị bắt như John Walker, Ames quyết định cung cấp cho KGB toàn bộ mạng lưới điệp viên Liên Xô làm việc cho Mỹ, trong đó có Adolf Tolkachev. Tuy nhiên, Ames không biết rằng khi bước ra khỏi nhà hàng Chadwicks với chiếc giỏ tiền đầy ắp, KGB đã thộp Tolkachev từ vài tuần trước và bây giờ họ sắp túm Paul Stombaugh...

MẠNH KIM trích lược

Kỳ hai: Hiệp thứ nhất: KGB xỏ mũi CIA như thế nào?

Phần nhận xét hiển thị trên trang